Cứ đến dịp Tết Ông Công Ông Táo là người Việt lại mang cá chép để thả ra sông với mục đích tiễn cá chép về trời. Đây là một phong tục truyền thống lâu đời của dân tộc và mang ý nghĩa tốt lành. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ phong tục này và ý nghĩa mà nó mang lại.
Đối với người Việt, hàng năm đến ngày 23 tháng Chạp Âm lịch, Táo Quân lại cưỡi cá chép bay về trời để trình báo chuyện bếp núc, và mọi việc xảy ra trong gia đình gia chủ với Ngọc Hoàng. Và đến đêm Giao thừa, Táo quân trở lại hạ giới để tiếp tục công việc của mình.
Ông công ông táo cưỡi cá chép lên thiên đình
Từ thủa xa xưa, khi con người vẫn còn sống theo lối du mục, rồi định cư trồng lúa, làm nương, tức là lúc con người biết nấu nướng, làm chín thức ăn, con người đã tin rằng luôn có một ba vị thần bếp canh giữ, và ban may mắn cho gia đình. Vị thần bếp đó chính là ba vị Táo Quân, vật biểu tượng là chính là chiếc kiềng ba chân tượng trưng cho 2 ông, 1 bà Táo Quân.
Người Việt cho rằng Táo Quân ở trong bếp nên biết hết mọi chuyện xảy ra, dù chuyện tốt hay chuyện xấu. Chính vì vậy ai cũng mong muốn Thần Bếp sẽ phù hộ cho gia đình mình được nhiều may mắn, nên hàng năm Tết đến, người ta thường làm lễ tiễn đưa Táo Quân chầu trời để tỏ lòng kính trọng. Người Việt thường tổ chức một lễ cúng vào dịp này để tiễn Táo Quân lên trời.
Phương tiện để Táo Quân về trời chính là Cá chép. Cũng bởi vậy nên vào ngày năm, sau khi làm lễ xong, các gia đình đều cúng con cá chép rồi đem ra sông hay ra ao thả, ngụ ý “cá hóa long”, nghĩa là cá sẽ hóa rồng, vượt vũ môn, làm phương tiện cho Táo quân cưỡi về trời.
Tục lệ thả cá chép vào ngày cúng ông công ông táo
Đây cũng được coi là một phong tục mang ý nghĩa phóng sinh thể hiện sự từ bi, an lành, mang lại niềm vui và hạnh phúc cho muôn loài. Theo quan niệm, “cá vượt Vũ môn” hay “cá chép hóa rồng” còn mang ý nghĩa của sự thăng hoa, biểu tượng của tinh thần vượt khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công, biểu trưng cho nhân cách thanh cao tiềm ẩn hoặc hướng đến một kết quả tốt đẹp.
Phóng sinh cá chép là một nét đẹp văn hóa nhưng hiện nay nét đẹp ấy lại bị một số cá nhân vô ý thức làm xấu đi. Nhiều người phóng sinh cá chép và bỏ lại túi nilon ngay tại ao, hồ khiến sau ngày này môi trường bị ô nhiễm nặng nề. Chính vì vậy mỗi người đều cần phải ý thức rõ để ngày này thực sự là ngày phóng sinh đúng nghĩa chứ không phải làm cho có lệ và làm xấu đi phong tục tuyệt đẹp của người Việt.
Phóng sinh cá chép của người Việt vào ngày 23 tháng chạp
Dù là làm gì thì cũng phải xuất phát từ cái tâm chứ không nên làm theo trào lưu. Vì vậy bạn nên chọn những địa điểm thả cá phù hợp và đảm bảo sẽ giữ gìn vệ sinh môi trường sau khi thả. Như vậy thì mọi điều may mắn và an lành tự đến trong tâm và trong chính cuộc sống của bạn và gia đình đầu xuân năm mới.